Buurman Jan – swaart op wit

“Hest t ook lezen? n Swaart wichie uut Utrecht mag noa joaren traauwe dainst nait meer veur Swaarde Piet speulen. Heur van neture donkere hoedskleur paast nait in t ploatje van t bedrief dat ìnkeld mor meer waarken wil mit routveegpieten.”

Buurman Jan was, zo as elke weke, delezakt op zien proatstoule. “Nou, dat verwondert mie niks,” zee ik. “In Utrecht zitten nusten wokers. Kovvie?”

“Zeker,” zee buurman Jan. “Mor ik mout zo stoadegaan op pot van dat wokegedram. Dat soort volk staait op d’achterste poten as blaanken knötjes in t hoar hebben of n rastakapsel droagen. Dat nuimen ze t touaigen van aandermans kultuur. Ze binnen nait wies. Man, elke mentoal gemankaaierde blast tegenwoordeg n vaalze serenoade op n lekke loftrompet. Ik bin der kloar mit.”

“t Is n misvatten dat verkleuren d’oplözzen is tegen rasisme,” zee ik.

“Dat zeg ik,” zee buurman Jan. “k Was vrouger wel ais zo swaart as n Turk. Din brocht gruine zaibe d’uutkomst en din kreeg ik van t bounen n rooie kleur. Van aal dij kleuren bin k niks minder worden. Mor tegenwoordeg beland je mit zo’n vergelieken aan de schaandpoale of wor je insmeerd mit pek en veren. k Wil gain swaartkieker wezen, mor dizze ontwikkeln veurspèlt nait veul gouds.

Der binnen zulfs wokers dij heur dambrikken en schoakstokken in aandere kleuren vaarfd hebben. Ze kinnen t nait verkroppen as ze verlaizen van wit. Mor ik zeg die dit: wat swaart is mout je nait blaiken willen mit gekleurde argumenten. Kom ik goa weer noar mien Griet. Dij het ook wat mit swaart. Dij wil nog wel ains swaartgalleg wezen. Tjeu.”

En vot was Buurman Jan. Hai haar in wezen geliek. Lu mouten opholden mit t zok draaien en keren in t deur heurzulf geabsorbeerde leed en verdrait. Doar zol t wichie uut Utrecht vast ook nait raauweg om worden. En der binnen nou ainmoal mementen dat de kleur “swaart” negatief overkomt. Wat docht je van t swaarde schoap van de femilie dij as swaarthandeloar swaart geld verdainde en deur de plietsie aanholden wer.

Ze haren noamelk bewies: swaart op wit.

Wonderful World

“Hest t ook al heurd?”

Buurman Jan was, zo as elke week, dele zakt op zien proatstoule. “Wat mout ik volgens die heurd hebben?” vruig ik.

“Nou, Lego is van plan om heur speulgoud genderneutroal te moaken. Ze produseren gain speuldeuzen meer veur jongens en ook gain spesioale setjes mit huusholdjederij- en zörgraive veur wichter. Waistoe wat ik denk? In stee van pobbehuzen moaken ze nou genderneutroale boomhutten. Dit vanwege d’aandacht veur t klimoat en de netuur. Mor ik zeg die: Tarzans en Janes stoppen ze in n deuze vol aandere zogenoamde stereotypen en foeveln dij din filaain vot. Swaarde Piet, indioanen en hottentotten zitten doar al in, ja. Doar kin n verpleegstertje en n brandweerman schier bie in.

Ik mout zo stoadegaan op pot van t wokegedram. Je maggen volgens sommege wokers ook al gain knötjes meer in t hoar hebben. Dat nuimen ze “t touaigen van aandermans kultuur”. Ze binnen nait wies. Volgens mie hebben ze zok druppeld mit Shambala joegeltjebom en hebben ze zokzulf n poar druppen teveul onder de tonge goten. Heur innerleke kracht dij ze dou vonden hebben is volgens mie slim aan de tolerantsieloze kaande. Man, elke mentoal gemankaaierde blast ja n aigen signoal op n golden loftrompet. Ik bin kloar mit dij woke-indoktrinoatsie. t Herschrieven van bouken as De Negerhut Van Oom Tom en Hukkelberrie Fin is ook al zo’n veurbeeld van dij woanzin. De geschiedenis is om van te leren, nait om dij aan te pazen veur aigen perfiet. Nog even en ik mag as widde man gain nummertje van Louis Armstrong meer speulen omdat dij swaart was.”

“Ik heb nooit waiten dastoe trompettist wast,“ zee ik en schonk nog n kop kovvie in.

“Och, dat dou ik op t heden ook nait meer,” zee buurman Jan mit n wat verdraitege intonoatsie in zien stem. “Vrouger wel, dou was ik n virtuoos. Dou speulde ik zulfs jazz en blues en ston elk mit open mond te luustern as ik n riedel op mien toeter bluis. Mor noa onze knientjesdoagen het mien Griet ter n toeke kunstbloumen in figelaaierd. Sinds dij tied hangt e aan de mure noast t husie. Nou ehh….. tjeu. Ik toeter der nou tussen uut.”

Dou buurman Jan vot was ging k op zuik noar n CD mit opnoames van Louis Armstrong. Even loater klonk van “The Best Of…..”:

What a Wonderful World…..

I hear babies crying, I watch them grow

They’ll learn much more than I’ll ever knew

And I think to myself what a wonderful world………

“In dij wereld mog n widde nog n gedicht vertoalen van n swaarde,” docht ik. En ik nuuntjede zachies mit…….

Waarkelk woar

Lestdoags kon je lezen dat Amsterdam verontschuldegen aanboden het veur t sloavernijverleden. Bepoalde lu binnen doar slim bliede mit. Dij sloagen zok op de borst as n Bokito. Aandern zain de buie al hangen. t Wordt zulfs noodweer: dat gaait “ons” geld kosten.

t Kon wel ains zo worden dat op termien, bie de geboorte van n blaank potje, de moate van schuld aan t achtersteld wezen van swaarten vaststeld wordt. Dit gebeurt hail ainvoudeg deur t bepoalen van zien/heur DNA. Zo wordt de schuld verhoald deurmiddel van n nij in te voeren belasten. De noazoaten van n sloavenkoopman valen bieveurbeeld in d’alerhoogste schieve. De noazoaten van n Sloavenhandeloar kriegen der nog n touslag bovenop. Zo kriegen ale blanken mit veurolders dij in n ver verleden op wat veur menaaier din ook betrokken wèst binnen bie de sloavenhandel te moaken mit dizze toch wel terechte kleurbelastens.

Want zeg nou zulf: hier kin je toch nait tegen wezen. t Is toch niks meer as normoal dat elk en ain verantwoordelk is veur de miskleunen en misdrieven van zien of heur veurolders. Doar mag je toch wel de reken veur prezentaaierd kriegen. Dat is toch d’ultieme vörm van gerechteghaid. Nee din?

Kiek, as wie diskriminoatsie en rasisme aanpakken willen din is dit DE menaaier. Zo kriegen wie n solidaire, rechtvoardege soamenleven. n Soamenleven dij verbindt. Aine mit BTW: n Black’s Torture Worship.

Ach, soms gaait de fantazie even mit joe op de loop. Mor doardeur binnen der ook ja lu op de moane beland. Alles begunt mit t allereerste idee. Dij zet aan tot doaden, doaden dij waarkelkhaid worden.

Waarkelk woar…….

Swaartsel

In t weekend is der weer n swaarde bladziede in onze historie bieschreven. n Epistel dat onze soamenleven weer dichter bie t zo verlangde eldorado brocht het. t Is n verkloaren van vervoersbedrieven dij op veurhaand al kenboar maokt hebben dat ze overstag goan as ze signoalen ontvangen. n Veurzet dij binnenkört vast inkopt wordt.

Wat ter loos is willen ie waiten?

In Berlin en München wordt deur de vervoersbedrieven t woord “Schwarzfahrer” nait meer bruukt omdat ter lu binnen dij dit wellicht rasistisch en dus negatief opvatten KINNEN. Ook doar kin bie sommegen de verbinden swaart mit wat negatiefs nait meer deur de beugel.

Deugologie is doar ook de nije leer.

Kiek, dat binnen nog ains geweldege initiatieven, nee din? Dij geven nije hoop op totoale geliekgerechteghaid en verbinden. n Wereld zunder diskriminoatsie en rasisme. Wel wil dat nou nait?

Tja, nou wil k gain swaartkieker wezen en ik wil joe de dag nait bedaarven, mor dizze ontwikkeln veurspelt nait veul gouds. Dat geef ik joe swaart op wit. t Slag volk dat n woord as “swaartrieder” negatief uutlegt wil d’inhold van onze woordenbouken t laifst kompleet redigeren en aanpazen. Swaartsel doarveur is al in bestellen.

In t Grunnegs hebben wie netuurlek ook “swaarde” woorden. Swaartkoppen lopen hier ook genog rond. Schoapen zat. Mor as “swaartkoppen” in de veurege zin rasistisch uutlegd wordt valen wie in n daip, gitswaart gat. t Zulfde geldt as wie woorden as gitswaart, routswaart en swaartgalleg in de ban doun mouten omdat t vermogen tot relativeren bie bepoalde lu ontbrekt.

Nou let relativeren en begriepend lezen bie hail veul lu aldernoarst te wìnsen over. Der zitten genog kinder op de scholen dij lezen dat t rabbelt, mor nait begriepen wat ze lezen. Ze binnen de techniek machteg, mor t toalgevuil ontbrekt. t Verschil tussen letterlek en figuurlek kinnnen ze nait. Ze snappen doar gain bale van. Dij ligt bie heur in t schuurtje. Doar schoppen ze noa schoultied wel weer tegenaan.

Veul ollu hebben voak t zulfde perbleem.

Hou din ook: t gaait zo de verkeerde kaande op. Mitlopers, joaknikkers, swiegers en ongeïnteresseerden binnen hier debet aan. Deugen wordt de nije dodelke pandemie. t Begunt as n ondergrondse veenbraand mor op den duur worden de brandstoapels opricht. Op de terechtstellen van de leste blaanke zal t swaart zain van t volk.

Swaartsel veur de doodskisten hebben ze ja alvast………..

Toxisch

Ie hebben t vervast mitkregen lu: t is oremus in de partij dij staait veur gelieke rechten en kaanzen veur elk. De partij dij prat gaait op t faait dat elk zokzulf wezen kin en dat verschillen nait veroordaild mor woardeerd worden. Verbinden, solidariteit, rechtvoardeghaid en geliekwoardeghaid binnen de kernwoorden woarop dizze partij zien bestoansrecht boazeerd. Bie heur is “verbinden” t teuverwoord.

t Schient echter dat ze vergeten binnen om de biebeheurende teuverspreuk vast te leggen in heur statuten. Verbruiern vaalt ook dudelk boeten de boot. En noar t liekt verzustern ook. Ach, t zol mie niks verboazen as ze in dij kringen doarveur t woord “verhennern” bruken.

Ik wait nait of t joe ook opvalen is, mor der wordt “oardeg” de noadrok legd op widde en swaarde mìnsen. De witten kommen der nait aal te best òf gezain de vroagtaikens dij zet worden bie n te wit avvekoatenkantoor.

Veur de dudelkhaid: ik bin zulf blaank, net as de mainsten van joe. Want as je wit binnen din is der dudelk wat mis. In t slimste geval bin je zo wit as n liek. Of wor je hier nou withait om?

Mor goud: der is sproake van manipulatief en toxisch gedrag. Je kinnen der dus van uutgoan dat dat nait atoxisch is. Mor ja, ik vroag mie as nuchtere Grunneger din òf of t meschain cardiotoxisch is, omdat je haartkloppens kregen hebben vanwege dij mizzelke dominantsie. t Kin netuurlek ook wezen dat de rebulie deurdrongen is tot daip in joen cellen en dat t cytotoxisch is. Of zol t zo wezen dat deur overmoateg draankgebruuk joen lever slim leden het en t doarom hepatotoxisch is? As “jonge” partij kin t netuurlek ook nog foetotoxisch wezen, want in t veurtrajekt is der ja dudelk wat misgoan.

Nou ja, wie kinnen der van uutgoan dat t in elks geval neurotoxisch is. Veul partijleden hebben op dit mement last van zenen. En omdat sommegen dizze fiasko deur maarg en bain gaait is t ook nog myelotoxisch.

Volgens de berichten waren ze in de partijtop doof veur de klachten. Dus is ain ding zeker: t is definitief ototoxisch: t verboal smieten mit jirre is bliekboar schoadelk veur d’oren.

Wat zeggen ie? Ze waren ook blind veur de signoalen?

Nou vot din: visiotoxisch gooien we der ook nog even in.

Koken

Onlangs las k n bericht over de Franse keuken. Elk dij n beetje “haut cuisine” gevuileg is vuilt nou al t wotter in de mond lopen. Mor van d’inhold van dit bericht kreeg k n aldernoarst male smoak in mien mond. t Wer mie zulfs dik van achtern. En dat gebeurt nait voak.

Wat bliekt: de Franse keuken is rasistisch en is n teunbeeld van widde supremoatsie.

Volgens n zekere Mathilde Cohen verstaarken eetgewoonten en beschaarmde herkomstbenoamens de dominantsie van de witmìns. Ze sloeten volgens heur zo aandern mit alternatieve etenswiezen uut. In t artikel “The Whiteness of French Food. Law, Race and Eating Culture in France”, wil ze as deugdrammer ons dizze mainen opdringen. As woarhaid vanzulf.

Mien eerste reaksie was din ook: dij doedel is stoapelgek. Dat mìns het meer as ain steek lös. Dij vin spiekers op leeg wotter zuiken al n rasistische bezeghaid. Mor dou mien primaire emootsie tot rust kommen was docht ik: zai het volkomen geliek. Dat mie dat nou nooit eerder opvalen is.

t Kin toch ook nait dat je, as je sukkeloamelk moaken van widde melk en broene kakao, je de widde melk over de donkere kakao gaiten. n Grotere uutdrokken van widde overheersen is der ja nait. Alhouwel: widde slagroom spoiten over sukkeloa-ies komt ook oardeg in de buurt van rasisme en diskriminoatsie. Dat geldt traauwens ook as je avvekoat van de “Zwarte Kip” bedelven onder n vlodde widde slagroom. Zokswat kin beslist nait. n Grotere zunde kin je nait begoan.

Man, wat waren onze veurolders toch dikke rasisten mit heur povvert, klont en potjebuul. Dij haren toch ook waiten most dat dij gerechten nait inkluzief waren en dat dat toch echt nait deur de beugel kon.

Ik wait nou woarom joe en ik dikke rasisten worden binnen.

De veurege generoatsies hebben ons nooit eten op toavel zet woar je dudelk aan pruiven konnen dat dij moakt waren deur n heteroseksueel, n transgender, n blaanke of n swaarde. Zai haren ons kennis moaken loaten most mit exkluzieve eterij. Zo haren wie bieveurbeeld genottern most van n gender-schnitzel, nait mit rasistische Franse champignons mor mit kulturele splietswammen.

Wat zeggen ie? Dat ter waitenschoppers binnen dij tot de konkluzie kommen binnen dat deugdrammers psychische problemen hebben?

Och, dat heb k nog nait mitkregen.

Mor ja, ik kook ook ja laiver…….