Schuld

Des te meer belangenklupkes der binnen, des te meer aanlaaidens binnen der om doarover foek te worden. Benoam omdat tolerantsie van dij aandachttrekkende verongeliekten soms te waaineg onderheveg is aan zulfrefleksie. t “Aigen geliek hoalen” verhaardt aal meer tot n schimmege stried, woarbie sommege “slachtovvers” zich draaien en keren in t deur heurzulf geabsorbeerde leed en verdrait. Bie veurkeur mouten aandern doarveur blouden en…… betoalen. Westers of nait-westers, allochtoon of autochtoon, swaart of wit: t moakt niks uut.

Der is zoveul leed in de wereld en der binnen zoveul schrienende problemen. Desondanks steken veul lu bie veurkeur kaptoalen en (voak ook nog negatieve) energie in hikhakkerij over onderwaarpen as diskriminoatsie, etnisch profileren, rasisme, en gendervarioatsie. Wie schienen in n tied te leven dat alle subjektieve perblemen van n relatief klaaine minderhaid oplöst worden mout. De schuld wordt bie veurkeur bie d’aandern legd.

Veurdat je nou reageren mit: “Dat is wel hail kört deur de bochte”, nog even t volgende:

Der binnen ontwikkelns goande dij bie oprechte en tolerante mìnsen gevuilens van òfkeer en onbegrip oproupen. t Zelfde geldt veur diskriminoatsie. Baaide lös je nait op mit apaarde organizoatsies, òfgeschaaiden belangenverains of agressieve grootbekkerij. t Is veul beter om soamen en geïntegreerd perblemen aan te pakken. As je ìnkeld deur joen aigen pazzipanten beïnvloud worden levert dat n ainziedeg en vertaikend beeld op. t Zicht op de waarkelkhaid wordt verblind en kleurd deur aigenbelangen.

Tolerantsie?

Tja, kinder speulen soamen in de zandbak mit heur vörmkes, haarkjes en schepkes. Kleur, geslacht en ras is doar nait van belang. Zai zain gain wereld van meerdailens woarin veuroordailen aan oordailen veuròf gaait. Zai kinnen nait de verachtelke daibe hoat dij bie aal meer lu veur in d’agendoa staait. Zai hebben gain wait van zaikelke frustroatsies veurtkommende uut rankune en weloverwogen wroak. Toch gaait ter op weg noar volwazzenhaid veul mis.

Ach: verongeliekte zielepoten hebben netuurlek wel degelk n perbleem.

Inderdoad: voak heur aigen…….

Jota

Zo as bekìnd binnen de coronavarianten benuimd mit n letter van t Griekse alfabet. De WHO wol òf van t stigma dat de landen, woar de varianten veur t eerst signaleerd waren, opplakt kregen. De Grunneger mutant is der dus ook nooit kommen. Wellicht goa je nou nait meer noar de Griek, mor eet je joen suzuki en souvlaki in n Omegarestaurant. t Zal mie ook niks verboazen as der stemmen opgoan om bepoalde de kruden op n dag “omegakruden” te nuimen. Dij kriegen netuurlek wel wat varianten. Aans streu je joen Biftekikruden ja in bieveurbeeld joen gyros.

Kiek, dizze maaljoagerij paast volledeg in de woke- en cancelcultuur. Mit n terminologische breekiezer denken bepoalde lu diskriminoatsie, rasisme en stigmatizeren uut te bannen. Ook de genderdiskuzzie vaalt in dizze kategorie. In Duutsland openboart zok dit kaberet in t gebruuk van gendertaikens. Zo kom je doar veur t woord “artsen” de woorden “Ärzten“, Ärztinnen, Ärzt*innen“, „Ärzt_innen“ en „Ärzt:innen“ tegen. n Toezeboudel dus. Ook doar binnen veul lu “slim bliede” mit dizze ontwikkeln.

Je kinnen joe òfvroagen of dit stand holdt. Ik heb t gevuil dat bie aal meer lu t benul aan slietoage onderheveg is. As boeddhisten zok ruiren omdat heur Boeddha pest wordt, kin Boedapest zomor Psipest worden. En wat zal t mit de Turkse nationalistische tröts doun as heur meugelke mutant “Jota” nuimd wordt? Tja, de wereld wordt aal gekker.

Snappen ie t nog? Ik snap ter noamelk gain jota van…..

Swaartsel

In t weekend is der weer n swaarde bladziede in onze historie bieschreven. n Epistel dat onze soamenleven weer dichter bie t zo verlangde eldorado brocht het. t Is n verkloaren van vervoersbedrieven dij op veurhaand al kenboar maokt hebben dat ze overstag goan as ze signoalen ontvangen. n Veurzet dij binnenkört vast inkopt wordt.

Wat ter loos is willen ie waiten?

In Berlin en München wordt deur de vervoersbedrieven t woord “Schwarzfahrer” nait meer bruukt omdat ter lu binnen dij dit wellicht rasistisch en dus negatief opvatten KINNEN. Ook doar kin bie sommegen de verbinden swaart mit wat negatiefs nait meer deur de beugel.

Deugologie is doar ook de nije leer.

Kiek, dat binnen nog ains geweldege initiatieven, nee din? Dij geven nije hoop op totoale geliekgerechteghaid en verbinden. n Wereld zunder diskriminoatsie en rasisme. Wel wil dat nou nait?

Tja, nou wil k gain swaartkieker wezen en ik wil joe de dag nait bedaarven, mor dizze ontwikkeln veurspelt nait veul gouds. Dat geef ik joe swaart op wit. t Slag volk dat n woord as “swaartrieder” negatief uutlegt wil d’inhold van onze woordenbouken t laifst kompleet redigeren en aanpazen. Swaartsel doarveur is al in bestellen.

In t Grunnegs hebben wie netuurlek ook “swaarde” woorden. Swaartkoppen lopen hier ook genog rond. Schoapen zat. Mor as “swaartkoppen” in de veurege zin rasistisch uutlegd wordt valen wie in n daip, gitswaart gat. t Zulfde geldt as wie woorden as gitswaart, routswaart en swaartgalleg in de ban doun mouten omdat t vermogen tot relativeren bie bepoalde lu ontbrekt.

Nou let relativeren en begriepend lezen bie hail veul lu aldernoarst te wìnsen over. Der zitten genog kinder op de scholen dij lezen dat t rabbelt, mor nait begriepen wat ze lezen. Ze binnen de techniek machteg, mor t toalgevuil ontbrekt. t Verschil tussen letterlek en figuurlek kinnnen ze nait. Ze snappen doar gain bale van. Dij ligt bie heur in t schuurtje. Doar schoppen ze noa schoultied wel weer tegenaan.

Veul ollu hebben voak t zulfde perbleem.

Hou din ook: t gaait zo de verkeerde kaande op. Mitlopers, joaknikkers, swiegers en ongeïnteresseerden binnen hier debet aan. Deugen wordt de nije dodelke pandemie. t Begunt as n ondergrondse veenbraand mor op den duur worden de brandstoapels opricht. Op de terechtstellen van de leste blaanke zal t swaart zain van t volk.

Swaartsel veur de doodskisten hebben ze ja alvast………..

Fikedom dom dom dai….

Der binnen lu dij n dagtoak hebben aan t zuiken noar spiekers op leeg wotter. Nou is dit netuurlek n uutdrokken dij tegenwoordeg nait meer deur de beugel kin. Milieufanoaten binnen hier vast falikant op tegen. De kombinoatsie spiekers en wotter laaidt ja tot roustvörmen en dus tot milieuvervoelen Zokswat mout je doarom toch radikoal schrappen uut onze prachtege, rieke en beeldende toal. Nee din?

t Paast in de trend van alles, wat n zulfbenuimde woker as stereotiep, diskriminerend of rasistisch vonden het, uut onze toal en ons doagliekse leven te verbannen. t Begon o.a. mit zigeunersaus, negerzoenen, Swaarde Pieten en de Tien Klaaine Negertjes. Mor de lieste is nog veul langer.

Zeker is dat, as je zuiken en wat vinden willen en dat selektief en subjektief interpreteren, zulfs t mainst pozitieve negatief uut te leggen is. t Is as n destruktief virus dat epidemische vörmen aannomen het.

Je kinnen t nait zo gek bedìnken of je worden ongevroagd torpedeerd mit deugteksten. Zulfs aan t begun van onschuldege Disneyfilms verschient n tekst dat mìnsen en kulturen en/of de menaaier woarop ze behandeld worden negatief in beeld kommen. Je worden doar gericht en op n agressieve wieze bewust van moakt. Rasisme en diskriminoatsie worden joe gewoon opdrongen. De rasismekoarde wordt te pas en te onpas trokken. Voak om in n slachtovverrol kroepen te kinnen. Dizze Amerikoanse gekte wordt deur deugers mor aal te geern bie ons importeerd. Mor d’achtergronden en d’historie van t rasisme doar is totoal verschillend en nait mit dij van ons vergeliekboar.

Noast kinderbouken mouten ook kinderlaidjes deraan leuven. Ik heb nooit negatieve stereotype beelden had bie “Toema Toemba Toemba” en k heb ter ook nooit diskriminerende of rasistische gedachten aan overholden. Mor de zulfbenuimde elitaire deugers mainen dat mien veurege zin op n leugen boazeerd is. En dat geldt ook veur joe. Joe haren bie dat laidje toch op zien minst dommerikken (omdat ze d’haile dag “toemba” roupen) mit piele en boge in gedachten hebben most.

“Moeke der staait n vrijer aan de deur” kin je ook negatief uutleggen. Dus dou dat din ook! Woarom is der gain sproake van n voader? t Olle rollenpetroon wordt ja in dit laid bezongen, lu. En din wil dij vrijer ook nog thee mit widde puntjes. Woarom komt ter gain swaart in dit laidje veur? Dat is diskriminoatsie ten top. Boetendes: dij vrijer mout ook nog bie t wicht sloapen. Dus MeToo optima forma.

Körtom: schoam joe daip as je dit laidje zingen of ooit zongen hebben. Net as bie t Peerd van Ome Loeks. Kinder lopen der trauma’s van op as ze heuren dat t daaier zo mor dood is. Dat is dudelk kindermishandeln.

Traauwens: Elsje Fiederelsje is n verkeerd laid. Fietern of fiedern is in t Grunnegs “seks hebben”. Elsje komt weerom van heur tippelstee woar ze heur liggoam (meel) aanboden het. En ook hier is t weer n moeke dij pankouk bakt. Tja, ik duurf t hoast nait te melden, mor Kortjakje verdainde deur de week heur geld ook op heur rogge. Joa, joa, as je t mor zain willen.

En wat docht je van: mien mouder dij wil mie geven n smid al mit geweld. Dit is toch wel seksuele intimidoatsie ten vouten uut. En din dij boer dij bie thuuskomst van zien wief wat mit n berrestok op de kop kreeg. Alhouwel, dit laid gaait wel al in tegen de gedachte dat huzelk geweld aaltied van de man uutgaait.

Man, ik zol mie drokker moaken om d’agressieve en vraauwonvrundelke teksten van rappers.

Veur mien gevuil zol aal dat deugvolk in quarantaine mouten. Net zo laank totdat ze van heur zaikelke en destruktieve maotschoppijbeelden genezen binnen. Want as je gericht zolt op joen etnisch geprofileerde slakken leggen veroorzoak je zulf de perblemen. Tja, deugen is nou ainmoal nait wars van n leugen.

Ach, wat mie betreft zing je nou even fikedom dom dom dai……

Koken

Onlangs las k n bericht over de Franse keuken. Elk dij n beetje “haut cuisine” gevuileg is vuilt nou al t wotter in de mond lopen. Mor van d’inhold van dit bericht kreeg k n aldernoarst male smoak in mien mond. t Wer mie zulfs dik van achtern. En dat gebeurt nait voak.

Wat bliekt: de Franse keuken is rasistisch en is n teunbeeld van widde supremoatsie.

Volgens n zekere Mathilde Cohen verstaarken eetgewoonten en beschaarmde herkomstbenoamens de dominantsie van de witmìns. Ze sloeten volgens heur zo aandern mit alternatieve etenswiezen uut. In t artikel “The Whiteness of French Food. Law, Race and Eating Culture in France”, wil ze as deugdrammer ons dizze mainen opdringen. As woarhaid vanzulf.

Mien eerste reaksie was din ook: dij doedel is stoapelgek. Dat mìns het meer as ain steek lös. Dij vin spiekers op leeg wotter zuiken al n rasistische bezeghaid. Mor dou mien primaire emootsie tot rust kommen was docht ik: zai het volkomen geliek. Dat mie dat nou nooit eerder opvalen is.

t Kin toch ook nait dat je, as je sukkeloamelk moaken van widde melk en broene kakao, je de widde melk over de donkere kakao gaiten. n Grotere uutdrokken van widde overheersen is der ja nait. Alhouwel: widde slagroom spoiten over sukkeloa-ies komt ook oardeg in de buurt van rasisme en diskriminoatsie. Dat geldt traauwens ook as je avvekoat van de “Zwarte Kip” bedelven onder n vlodde widde slagroom. Zokswat kin beslist nait. n Grotere zunde kin je nait begoan.

Man, wat waren onze veurolders toch dikke rasisten mit heur povvert, klont en potjebuul. Dij haren toch ook waiten most dat dij gerechten nait inkluzief waren en dat dat toch echt nait deur de beugel kon.

Ik wait nou woarom joe en ik dikke rasisten worden binnen.

De veurege generoatsies hebben ons nooit eten op toavel zet woar je dudelk aan pruiven konnen dat dij moakt waren deur n heteroseksueel, n transgender, n blaanke of n swaarde. Zai haren ons kennis moaken loaten most mit exkluzieve eterij. Zo haren wie bieveurbeeld genottern most van n gender-schnitzel, nait mit rasistische Franse champignons mor mit kulturele splietswammen.

Wat zeggen ie? Dat ter waitenschoppers binnen dij tot de konkluzie kommen binnen dat deugdrammers psychische problemen hebben?

Och, dat heb k nog nait mitkregen.

Mor ja, ik kook ook ja laiver…….

Herstellen

Guster kregen wie bericht van buurman Jan. Hai en zien Griet waren over n week of wat 47 joar n stel en dat wollen ze geern soamen mit ons vieren. Zien Griet haar via AliExpress n pruddelsteltje besteld. Wie waren din ook nuigd veur wat fonduutjederij. In t appje ston dat zai nou ja nog in de gezegende omstandegheden verkeerden as steltje bie n kander te wezen. Mit aal dij viruzzen van tegenwoordeg wos je ja nait of je mörgen t licht wel weer zain zollen.

Ik mos dou denken aan mien grootollen. Dij haren vrouger ook n stel. n Petreuliestel. Zulfs drije. n Ain-, n twij- en drijpitter in de kleuren gruin en beige en blaauw. Mien opa haar n reputoatsie opbaauwd as kousiedraaier. Dat was sekuur waark, omreden as dij der te ver uutstak din kreeg je n dikke swaarde kwaalm. Mor as e goud òfsteld was din konnen de kabbenoadjes en sekoadelappen der urenlaank op suddern.

Dat was nog in de tied dat, as ain gain roaden hebben wol, t op stellen slepen mos. Dat verwiet kreeg je as je nait noar road luusterd haren en je t din bezoeren mozzen.

Hou din ook: mien opa was nogal handeg. As de kedde van mien koegeltjeblaauwe fietse deròf lopen was din ging k even noar hom tou veur t herstel. Dat dee e mit laifde en t kostte mie niks. As ain van de klözzen van mien stelten kepot was din herstelde hai dij. Mor ook din was der gain sproake van herstelbetoalens. “Geld moakt nait gelokkeg,”zee e aaltied. “t Moakt meer kepot as dat ter gouds van komt.”

Ik herinner mie nog dat hai ooit ais vertelde dat d’achter-achterneef van n achternicht van de swoager van oompie Lammert ooit ais t segebokje van zien buurman mit n hondekare doodreden haar. t Was doudestieds nait ongewoon. Elke tied het ja zien schiere mor ook zien duustere kaanten. Mor nou haar n noazoat van dij buurman n schoadeclaim indaind bie alle levende noazoaten van de femilie van dij achter-achterneef. Hai was n emootsioneel wrak omdat hai de dood van t segebokje gain stee geven kon.

Mien opa haar slim meelieden mit dij noazoat. Mor hai kon mit zien twij rechterhanden t segebokje ook ja gain nij leven inbloazen. Ik main mie nog te herinnern dat ter bie dij achter-achterneef ook nog sproake was van genougdounens, hoat, wroakgevuilens en herstel van gekwetste eer. t Haar ainglieks niks mit dat segebokje van doun, mor de snokkel docht op dij menaaier zien handen opholden te kinnen.

Traauwens: buurman Jan ook twij rechter handen.

t Kon mien opa wezen…..

PS

Nou mor hopen dat t pruttelsteltje op tied uut China arriveert. Och, aans hebben wie nog wel n magnetronnechie stoan….