Buurman Jan – tikken

“Moi. Ik docht: ik kin hier wel even n kop kovvie mit kouke op de kop tikken.”

Buurman Jan was aanschoven aan de keukentoavel en zat ter al kloar veur. “Tuurlek”, zee ik, “t is die gund. En dat kin k nait tegen elk zeggen.”

“Inderdoad,” zee buurman Jan. “Man, wat dolen der toch n hampels rond op onze oardkloot. En t vervelendste is: t binnen voak lu dij t hoogste woord en de mainste noten op zang hebben. Nog slimmer is dat dat soort volk ook nog de mainste medioa-aandacht krigt. Elk dij n scheet dwaars zit kin tegenwoordeg aanschoeven aan n toavel van ain van dij leuteruutzendens. Mor t allerslimste is nog wel dat dij aandachttrekkende zielepoten gain strobraid in de wege legd wordt. t Schient dat ze heur gasten mit alle begrip veur zulfbenuimde perblemen benoadern. Kritische vroagen worden der nait meer steld.”

“Doar zegst wat,” zee ik.

“Dat zee ik,” zee buurman Jan. “Aal dij slemielen worden mit flewailen handsen aanpakt. Mor nou heb ik lezen dat n scholenkoepel in Missouri invoerd het dat leerkrachten weer korrigerende tikken uutdailen maggen. Der binnen overaal antammen dij joe t bloud onder de noagels votzoegen. En nou maggen ze doar rötjongen, dij t vertikken om heur gedrag te veraandern, as lèste redmiddel n tik geven. En nou wie t toch over ‘vertikken’ hebben, ja. Volgens mie ligt in t woord ‘vertikken’ d’oorsprong van ‘de korrigerende tik’.”

“Dat kon wel ais zo wezen,” zee ik. “t Ainegste getik dat ik mie heug is roetjetikken. Doar bin k vrouger wel ains steveg veur op de vingers tikt.”

“Hou din ook”, zee buurman Jan, “volgens mie kin t gain kwoad dat sommegen zo nou en din n beste tik op de neuze kriegen. Mor goud, ik goa weer noar mien Griet. Dou k votging was zai veur t eerst aan t boatikken. Zai is gain netuurtalent zag ik, mor ze las derover in de Glibelle en doar het ze n tik van overholden. Tjeu.”

Buurman Jan ging op huus aan en ik docht aan ain van mien vrougere leerlingen. Dij zien pabbe zee tiedens n oldergesprek: ‘Pak hom mor aan meester, hor’. Mor dat is al tieden leden.

Ach, de tied tikt deur. Traauwens, dat laidje zong dijzulfde leerling doudestieds tiedens n opvoeren van n musical van Benny Vreden. En hou!

Hai stal de show…….

Buurman Jan – seniorenfitfluusteroar

“Hest t ook lezen? t Verhoal in t Dagblad over kindertalentenfluusteroars? Lu dij bie kinder op zuik goan noar dij heur unieke goaves? t Uutgangspunt is nait of je bieveurbeeld goud spinhakken kinnen aan n rekstok, nee t betreft dat woar je bliede van worden en wat joe muiteloos òfgaait. Man, wat mout je doar nou mit. Der is ja aaltied wel wat wat joe nait vuil muite kost, toch? Kiek, mien Griet het ter gain muite mit om mie elke dag te bestellen. En doe bist n kovviezettalent.”

“Joa en doe bist goud in t koukhappen, kovvie?” vruig ik.

“En kouke. Ik zeg die dit: kindertalentenfluusteroar wezen is n gat in de maarkt. Kiek, as je begunnen mit woorden as ‘duurzoame en hernijboare energie’ en begrippen as ‘authentiek’ en ‘goesting’ din boor je gegarandeerd n doulgroep aan. Wèl wil nou nait op n verjoardag snakken over ain van de vatteg talenten dij dij fluusteroars bedocht hebben en even tussen de roomhoorns en bitterbalen deur zeggen dat t noageslacht n mooimoaker, n deurdenker, n bruggenbaauwer, n mittrekker of n ideeënfontein is. Din moak je de blits. Traauwens: dij kindertalentenfluusteroars binnen nait veur ain gat te vangen. As n kind nait paast in heur set van 39 talenten din hebben ze nog n 40ste: de goave dij nait in n hokje paast. Tja, zo kin ik t ook.”

“Nou ja, t is netuurlek schier dat je as kind nait boeten de boot valen,” zee ik.

“Krek, gain mìns wil natgoan. En dat het mie der tou aanzet om talentenfluusteroar veur senioren te worden. Der binnen ook hail veul ollen dij wel n opdrokkertje bruken kinnen. Doar is vast ook n maarkt veur. En ik heb ook al 1 hokje: t talent woar gain hokje veur is. Kom, ik goa mie nou orie….. ehhh…. oriëntereren hou of k mie bekwoamen kin in t seniorenfitfluusteroar wezen. Ik schrief alvast alle zörginstellens en oldernappartementenkompleksen aan. Ik stel mie zo veur dat ter aankommen joar al n poar tehuzen van noam veraandern in bieveurbeeld: Ons Bliede Hoaven, n Huus vol Talenten. Tjeu!”

Buurman Jan ging flòitend deure uut en ik docht: tja, ainglieks zol ain ding bie elk ontwikkeld worden mouten: nuchterhaid.

Ach, wait je woar ik bliede van wordt? Van mien talent: gezond benul. En dat zunder seniorenfitfluusteroar…..

Hoankukens

Wellicht hejje onlangs weer wat opborgen: t zoveulste vertuut dat achter t schot op beune of achter in d’hörn van t schuurtje terechte kommen is. Ain van de nijlootjes dij vaalt in de kategorie: t bezit bleek weer gain hit.

En t zulfde geldt in wezen ook veur aal dij impulzief aangeschafde coronahonden. Veul lu hebben gain idee wat de zörg veur n hond inholdt. Boetendes hebben veul honden n boas dij nait bie heur paast. As je din ook nog in ogenschaauw nemen dat veul van dij honden uut t boetenlaand importeerd binnen, dus honden dij voak onder beroerde omstandegheden fokt en vervoerd binnen, din is der nait ìnkeld sproake van miskopen mor ook van mis-handeln.

Zo worden der tussen joen geboorte en joen dood hail wat verkeerde beslizzens nomen.

Lestdoags las ik dat ter in ons laand noar schatten zo’n twinteg persìnt kinder rondlopen woarvan d’olders beudelberaauw hebben. Aal meer olders duurven der schoorvoutend veur uut te kommen dat heur antam of jankerd t gevuil van rozegeur en moaneschien n beheurleke deuk toubrocht het. De stress, de drokte en de bepaarkens dij handenbindertjes of piezelemieten geven vaalt ze dik tegen.

En vergeet veuraal nait aal dij stiekels, baloren en grieptengels. Der binnen olders dij heur noageslacht noa n gang deur t winkelsentrum wel achter t behang plakken willen. t Is netuurlek ook slim frustrerend as je elke dag weer konstateren mouten dat ter ain of meer vergizzens bie joe over de vlouer dendern.

Veul lu hebben kinder en doun t ter mor mit. Mor mennegain krigt n burn-out van t gejaauwster en t gereer. De muite dij ze doan hebben bliekt nait aaltied n gewin. Nee, t muit heur zulfs dat ze der ooit waark van moakt hebben. Want noa weer n drokke en strezzege dag mit n dwingerd of n droetgat kieken ze de wereld doagenlaank veur n doedelzak aan.

Man, was de doad doudestieds mor mishottjed. Doar haar nou gain hìnne of hoane noar kraaid. Tja, kinder moaken is ja voak nait zo stoer, mor ze opvouden dat is n haile toer.

Veuraal as bliekt dat n toom hounder aalmoal hoankukens binnen……

Opvouden

De belangriekste letters in d’opvouden, de 3 R’s, stonden vrouger veur Raainhaid, Rust en Regelmoat. En je kinnen toch wel konkluderen dat de mainsten doar nait minder van worden binnen. Mor in de loop der joaren binnen der verschaaiden opvoudensmethoden biekommen. d’Aine noa d’aandere opvoudgoeroe von t rad opnij uut en ie kinnen zulf oordailen of de wereld om joe tou der beter van worden is.

Kiek, mien ol opoe zee vrouger aaltied: “Kinder kriegen is nait zo stoer mor dij opvouden dat is n haile toer.”

Ach, as t ol mìns nog beleven kon wat ter nou aalmoal veur “nijmoodse” fratsen uutvreten worden zol ze zok omdraaien in heur graf. “Raainhaid” het mit de pandemie en t “wassen, wassen, wassen” n aigen dimenzie kregen. Lu wassen zok d’handen raauw en mit t vel tasten ze ook d’opbaauw van heur weerstand aan. “Regelmoat” schient hailendaal op n hobbel te wezen, net as “Rust”.

Ie kinnen vast wel lu dij heur kinder te veul wille geven. Regels binnen der nait en as ze der al binnen din worden ze aal onderhandelnd oprekt of ze gelden nait meer. Joe mouten joen prinskes en prinseskes ja nait teleurstellen, nee din? Boetendes, as kinder heur zin kriegen schraiwen ze nait. Mor ja, zo ontbrekt wel de boazes veur n gezonde jeugd. Veul kinder worden doarnoast overstimuleerd en materieel verwìnd.

t Gevolg is dat d’emotionele toustand van veul kinder kompleet verhinneweerd is. Aal meer kinder zain de wereld veur n doedelzak aan. De jeugdgezondhaidszörg is overbelast.

Tja, de lusten wegen nait op tegen de lasten. Dus zuiken veul olders de weg van de minste weerstand. Kinder verdainen niks meer, ze kriegen t. En dat wordt op n duur deur t kind zain as n recht. Net as heur ADHD. Der binnen grommen dij heur mizzelk gedrag rechtvoardegen mit: “Mijn mama zegt dat ik er niets aan kan doen omdat ik ADHD heb.” (Grunnegs kinnen ze ja mainsttied nait).

Mor ja, wat wil je ook. Tussen waark en digitoale òflaaidens deur hebben olders nog net tied om belonnen op te hangen as d’eerste drol in de pot kukeld is. En ze vieren d’eerste luiervrije dag mit slingers, woarbie dij leste luier soamen mit onze nationoale drijkleur boven in de vlagemast ophongen wordt. Soms mit oranje wimpel. Dat is toch n genot om te aanschaauwen, nee din?

Dat is nog ains opvouden………

Kleuren

Lestdoags las k in t Dagblad dat Eric Carle uut tied kommen is. Hai is schriever van t kinderbouk “Rupsje Nooitgenoeg”. Roepke Nooitzat, dus.

Veurdat je nou reageren meld ik vot even dat t verklaainwoord van “roebe” ook “roepie” wezen kin. En instee van “roebe” kin t netuurlek ook “roep” of “roepe” wezen. Dit even terziede.

t Bouk gaait over n onbelangriek, lèlk gruin roepke dij uutgruit tot n aibels mooie, grode vlinder. De bosschop van t verhoal is dat, as de lutjen zulf de wereld “in vlaigen” der hoop is veur heur toukomst.

t Verhoal: noadat Roepke Nooitzat uut zien aai kropen is het hai honger en begunt votdoadelk te eten. Hai wordt nooit zat en vret mor aal deur, totdat hai n haile dikke roebe worden is. Hai baauwt op n gegeven mement zien huuske en komt doar as n haile schiere vlinder weer uut. Gain roepschieter, dus.

In dizze gekke, verhidde tied verboast t mie dat lu, dij zulf net zo moager binnen as n roebe, t bouk nog nait uut de schappen hebben willen. Ie kinnen ze wel, de roeperds dij zok overmoateg bemuien mit aandermans eetpetroon en dij as n lopende roebe achter mekoar aandolen om te verkondegen dat zoveul eten as Roepke Nooitzat in wezen krimineel is. Lu dij t verschil nait kinnen tussen realiteit en fantazie. Ik meld joe hier swaart op wit: ik aarger mie gruin en geel aan dat soort volk. Ik nuim mor nait mien allergie tegen lu dij t meschain in de kop kriegen om te aggewaaiern tegen t faait dat Roepke n “hai” is.

Dou k las over Roepke Nooitzat mos k denken aan t verhoal van mien ol opoe. Dij las mie nait veur over n roepke mor vertelde n verhoal over t oeioei-vogeltje en hou dij aan zien noam kommen was. Dat vogeltje, zo zee zai, haar zien pootjes körter as dat zien klootjes dele hongen. En elk moal as hai landde klonk t “oei-oei”. Zai vertelde t hail beeldend zunder rood te worden als n kalkounse hoane.

Ondanks dat mien opoe t soms gruin genog muik is zai zo gries worden as n doeve……..