Posts tagged “grunnegs”
27 juli 2021 Geen reacties

Zunde

Buurman Jan was lestdoags stok vergreld. Zien Griet haar n boute kregen dij der nait om loog. Zegge en schrieve € 290,00 mozzen zai, as eerzoame burgers, òftikken. €290,00……….!! “n Boute woar n prent van hail wat kriminelen nait aan tippen kon,” von buurman Jan verbalderd.

Ik zee nog tegen hom dat zien Griet din wel hail haard mit heur Lada de Luxe mit trekhoake scheurd haar. Mor dizze aannoame bleek nait de juuste te wezen. d’Omschrieven van d’overtreden muik melden van t overschrieden van verkeersstrepen van n verdrievensvak.

Kiek, thuus op de strepen stoan kin, mor in t verkeer kost dat geld. Griet haar doar bliekboar gain reken mit holden. “En dat kost ons din sikkom € 300,00,” foeterde buurman Jan. Dat is meer as 600 gulden. Doar mos je vrouger ja n moand veur pizakken.

Körtom: hai von t bie de wilde knorhoanen òf.

Nou valen en stoan orde en gezag mit wederzieds respekt. Dat dwingt akseptoatsie òf. Mor as boutes nait in verholden stoan tot d’overtreden din zet je dat op t spel. Din wek je as overhaid t idee dat t ìnkeld gaait om t spekken van de kassa en nait om de vaaileghaid van de massa.

Ik herinner mie nog n boute van 15 gulden zo’n viefteg joar leden. Ik ree op mien plof deur t rooie licht van de spoorwegovergang bie Haailegerlee. t Kon makkelk, der was gain traain te zain. Mor twij dainders in n bussie haren mie in de smiezen en huilen mie stoande. Dat deden ze de volgende mörgen nog n moal, omreden ik mos nog òfreken omdat ik de dag doarveur gain geld bie mie haar.

Zai stonden om acht uur smörgens al bie t spoor op mie te wachten. Ik haar 25 gulden bie mie, mor zai konden nait wizzeln, dus gingen wie in optocht mit 20 km op mien teller noar d’eerste de beste zoak woar licht brandde. Tja, zo as bekìnd volgt de straf op de zunde. Dat het nog nooit aans wèst.

Traauwens, waiten ie wel wat zunde is? Nou gewoon: n òl wief botter aan t gat smeren en zulf dreug brood eten. Zo is t taimke van vrouger. Ach, der is nou vast wel aine dij doar wat tegen in te brengen het.

Hou din ook: n boute is en blift zunde van t geld………
18 juli 2021 Geen reacties

Jonk

De Freuleviever ligt in t Olle Bos op t landgoud De Slotplaats tussen Wijnjewoude en Bakkeveen. Dit bos is rond 1880 aanlegd deur d’oadelke femilie Lycklama à Nijeholt. Lestdoags luip ik doar mit vraauw en hond. Zo gaauw je n ìndje van de hoofdwegen òfbinnen kom je in n ooaze van rust. t Is der indringend stil en dat ervoar je in ons laand nait veul meer.

Ik mos hier aan denken dou k t bericht las over de topdrokte op campings, vekansie- en bungalowpaarken. Veur joen rust huif je doar nait hìn te goan begreep ik. t Lewaai van boosters en tweaters wordt overstemd deur t gilpen van eelske doedels en t gelal van doene snokkels. De kombinoatsie eelsk en doen is hailendaal n ramp.

Rustzuikende, eerzoame koalen en grieskoppen zitten mit d’handen in t hoar. Joa, je lezen t goud: ook de koalen. Ze hebben gain rust of duur. n Rustege zummeroavend zit ter nait in. Ze kloagen doarom stain en bain.

Zo gaauw de jonge zombies van veuren nait meer waiten dat ze van achtern leven is der gain holden meer aan. En dat is nait omdat t doar van de moezen wemelt. t Komt deur lu mit n mentaliteit van: dij din leeft, dij din zörgt en dij t laankste leeft, krigt alles. Tja, dat volk leeft mor ainmoal in de wereld en dat is net nou.

Doarbie komt ook nog de stank van verlopen eulie, woar al op tied de patat in kwakt is. De vedde locht doalt as n dokege waalm over schier opgepoetste caravans en trekt as n mörgendook filaain onder luivels en in veurtìnten. Sommegen leven nait om te eten, maar eten om te leven. Over zoepen nog mor te swiegen.

Nou mout je netuurlek nait aal t jonkgoud over ain kamme scheren, mor t is tegenwoordeg in om “de jeugd” in de watten te leggen. Meelieden is op zien stee. Dit vanwege de swoare Coronatied dij ze achter de rogge hebben. Ze hebben in dit rötjoar aldernoarst leden en bezwieken biekans onder de psychische klachten. Ach, gun ze toch heur feest. t Is vast jonkhaid en dat verwaast wel weer.

Buurman Jan kwam guster nog even aanwuppen noa n weekje kampeerderij. Hai was, zo as t leek, glad in de jonkmeulen: hai haar alle doagen goud mit t jonkgoud mitfeest.

Zien freule Griet was doarover minder te spreken……..
30 juni 2021 Geen reacties

Zin

Ie hebben vast wel ains heurd van d’uutdrokken: tegen wil en dank. Dat is aingenlieks dubbel op, omreden “dank” haar vrouger ook de betaiken van “wil” en “zin”. t Woord “ondanks” betaikent ook ja “tegen de zin van”. En as aine joe dankboar is, is dij joe erkentelk. Dij heb je t noar de zin doan en dij is joe doar dankboar veur.

Ik heur joe al denken: “Wat het dit nou veur zin.”

Ach, t is zo mor even n zin van mie. t Is gewoon veur poelegrap en oardeghaid omdat mie t vandoage tot nou tou goud noar t zin gaait. Zulfs braid noar t zin. Ik hoop din ook dat ik hierveur gain stank veur dank krieg. t Is wellicht nog interessant te melden dat t woord “stank” hier niks mit stinkerij van doun het. t Is ìnkeld bruukt veur t riem. Stinken dut n bunzel. Dit leste even as biezin.

t Belangriekste veur mie is dat ik dit nait mit tegenzin dou. t Leven is ook ja veul aangenoamer as j’aargens zinneghaid aan hebben. Want as je de zin der òfhebben wordt t neudeg tied veur bezinnen.

Soms heb je meschain t gevuil dat je joen zinnen verzetten mouten. Aans wordt t leven zinloos en dat wil je ja nait. Mor hol aaltied veur ogen dat t onzinneg is as j’aandere keuzes moaken ìnkeld om n aander zien of heur zin te geven. Doar komt ook nog ains bie dat je t nait elk noar de zin doun kinnen. Dat mout je nait ains willen: d’ain het ja zin aan de mouder, d’aander aan de dochter. Bedenk: elk mins het zien zinnen, elke gek zien kuren. En dat is gain onzin.

Traauwens nog even dit: ain hìn is n zin, dij brengt ja waaineg gewin.

Loat dit nou de leste zin wezen….
2 mei 2021 Geen reacties

Streektoalvaccin

Guster muik t Dagblad (weer ains) n melden van n onderzuik over de sloepende toaldood van dialekten, woaronder t Nedersaksisch. De konkluzie is in wezen niks nijs: t perbleem is al veul eerder en veul voaker konstateerd en beschreven.

In 2002 haar k hierover mit (doudestieds) gedeputeerde Hans Gerritsen al n gesprek, dit in aanwezeghaid van de doudestieds funksionerende streektoalbobo’s.

De delegang is dus al laank aan de gang en dat het verschillende oorzoaken. Noast de (nog aaltied) minderwoardege stoatus van dialekten worden onderwies en olders voak as “mitschuldegen” aanwezen. Dat is veur mien gevuil veul te makkelk steld. De toalinstituten en toalbureaus dij zok mit streektoalen bezeg holden hebben ook n rol in dizze negatieve ontwikkeln.

Loat ik veurop stellen: t initiatief om ain Nedersaksische spellen te ontwikkeln is n kansloze missie. De waarkploug “Nysassiske Skryvwyse” streeft noar maximoale leesboarhaid en aindudeghaid veur alle Nedersaksische dialekten aan zowel de Duutse as de Nederlandse kaande van de grìns. Of zo as ze zulf schrieven (te lezen op Wikipedia):

⁃ De Nysassiske Skryvwyse streavt nå maksimale leasbårheid un eyndüdigheid vöär alle dialekten.

⁃ Döär dat invögen van eygenskappen uut de hanseatiske skryvtraditioon un moderne lokale skryvwysen is de NSS nu uutbouwd vöär dialekten in de heyle språkregioon.

d’Onderlinge verschillen in uutsproak binnen veul te groot om t in ain Nedersaksische spellen vatten te kinnen. As je nait opgruid binnen mit ain van de veule varianten kin je t zowiezo al nait op de juuste menaaier verklanken. Der binnen dus lu dij denken dat t gebruuk van allerhaande aksenten en letterkombinoatsies d’oplözzen is.

Ik denk dat dit n grode misvatten is en dat t juust tegendroads waarkt. t Op schrift stellen van toal (tegenwoordeg in de mainste gevallen via n toetsenbred) het gain boat bie t gebruuk van allerhaande aksenten. Wat veur klanken derbie heuren is ook nait helder.

Gebeurt ter din niks? Zeker wel, mor t perbleem is dat ter vanuut t Grunnegs docht wordt om onze streektoal aan te peerdjen. Dat is, zo as al joaren bliekt, trekken aan n dood peerd. d’Ainege kans om onze streektoal meer onder d’aandacht te kriegen en te brengen is t denken vanuut t Nederlands. Kluster zoveul meugelk varianten om n groot toalgebied te bestrieken woarveur je n aindudege spellen ontwikkeln kinnen mit as uutgangspunt t Nederlands.

Veur alle grunneger varianten is dat zundermeer meugelk. Der binnen overainkomsten genog. Betrek doarbie ook de raandpervìnsies. n Toal holdt nait op bie pervìnsiegrìnzen. Mor t zal n haile toer worden om lu te vinden dij dizze, op de toukomst gerichte aanpak ontwikkeln willen.

Op dit mement is der nog expertieze zat woar we gebruuk van moaken kinnen. Mor veul lu binnen aigenikkeg en hebben de grode gemaine dailer nait veur d’ogen. Dij zollen dus over heur aigen blinde vlekken en streektoalgrìnzen hìnstappen mouten.

Grìnzen deur heur zulf bepoald.

Ain ding is zeker. As verschillen t uutgangspunt is, din kin je t wel schudden. d’Hoogste tied dus veur n streektoalinjeksie. Mor ja, doar hejje n vaccin veur neudeg.

t Ainege pozitieve uut t artikel: noar verwachten kin MIEN kremoatsie nog wel in t Grunnegs………

%d bloggers liken dit: