Posts tagged “grunnegs”
29 januari 2023 Geen reacties

Buurman Jan – kommersietsen

Buurman Jan was monter binnenstapt en zat kloar veur zien kovvie en kouke. “Zo, hest ter zin in vandoage?” vruig ik.

“Joa, mor ik heb t slim drok,” zee buurman Jan. “Waist, der binnen tegenwoordeg aal meer lu dij wat te kommersietsen hebben. Dat binnen lu dij denken dat ze ons soort lu wat bestellen mouten en bepoalen willen hou wie ons gedroagen mouten. Körtom: lu mit veul proatjes.”

“Das woar,” zee ik. “Ik verboas mie doar ook elk moal weer over.”

“Nou, as je t nijs volgen din zai je dat de wereld vergeven is van proatjesmoakers,” zee buurman Jan. “En ik zeg die dit: der binnen aal meer lu dij zok doar aldernoarst aan aargern en doar psychisch van op de loop binnen. t Is zulfs zo slim dat ze dermit bie dokter lopen. De last dij ze dervan ondervinden is nait meer te droagen. Kiek, en dat goan mien Griet en ik in de maarkt zetten.”

“Ik wor nijsgiereg,” zee ik.

“Nou, wie doun dat net as mit de CO2 handel,” zee buurman Jan. “Je zain t nait mor je kinnen der kaptoalen mit verdainen. n Zogenoamde kommersietsietransietsie, dus. Wie goan binnenkört aan de gang mit t in de waike zetten van de kommersietsie. Dat woord dut ja denken aan kommer en kwel. Dat is strategisch dus n golden greep. Wie begunnen lokoal en as t goud aanslagt goan we ook over de pervìnsiegrubbe.”

“Zo, en hou pak je dat din aan?” vruig ik.

“Nou, wie goan n koperoatsie oprichten mit as doul om de lu dij veul te veul te kommersietsen hebben te vermaarkten noar t westen van t laand” zee buurman Jan. “Doar zitten al nusten van dat soort lu mor nije aanwas is ja aaltied welkom, nee din! Veul lu in onze kontraainen vlaigen om d’hoaverklap in de gedienen van aal dij kommersietsiederij. Dij binnen t gesnak en gekommandaaier stìnde zat.”

“Nou dastoe t zo zegst: ik denk inderdoad dat ter n grode maarkt veur is,” zee ik mit n wat nittjende ondertoon.

“Doar zegst wat,” zee buurman Jan. “Wie goan aankommen weke aan de loop mit onze strategie. Wie kinnen d’òftrap van de kommersietsietransietsie schier in Stad op de Grode Maarkt doun. Wie goan ons projekt alvast bie de media onder d’aandacht brengen. Din zuiken wie n doulgroep dij de transietsie mit in gang zet en de kommersietsie mit ons overbrengt. Wie hebben al n Engelse noam opbedocht. Je mouten de jeugd ook ja mitkriegen, nee din? Wie nuimen onze aksiegroep Freeday Veur Kommersietsie.

Kom ik zal mien Griet inlichten over mien grandioos idee om op de Grode Maarkt te begunnen. Tjeu, en nog bedankt veur dien inpoet.”

Buurman Jan ging opgewekt op huus aan. Zien Engels was nog nait om over noar huus te schrieven mor ain ding was wel zeker:

tegen zien Griet haar hai hail wat te kommersietsen…….
1 januari 2023 Geen reacties

Buurman Jan – touvaal?

“Je zollen mor n joekel hebben dij joe de boudel in braand stekt. En dat nog wel mit n föhn las ik,” zee buurman Jan.

“Ach, touvaal zeker,” zee ik. “Kovvie? Mit kouke? Haren dij lu meschain n poedel?” vruig ik wat nittjend.

“Dat ston der nait bie,” zee buurman Jan. “Mor brandweer mos der wel achterheer. Man, op zo’n menaaier sloet je t joar goud in mineur òf, toch? Mien Griet en ik haren de boudel nait in de fik, mor ook veur ons was t ook n bescheten joar. t Lag nait aan ons hor, mor aan de lu dij elke dag in t nijs waren. Lu dij mit noadruk heur geliek hoalen wollen. Mor ondertussen aine dij nuchter en kritisch is wel even uutmoaken veur wappie, komplotdenker, rasist of fascist. Nou, ik zeg die dit: as de swiegende meerderhaid aankommen joar nait meer swigt din sprekt dat boukdailen in t volgende joaroverzicht.”

“Zo, dat is ja n wieshaid as n kou,” zee ik.

“Dat zee mien ol opoe aaltied,” zee buurman Jan. “Ik heb ter n haard heufd in. Aal dij betwaiters hebben t òfgelopen joar n kabbe geld uutgeven aan luxeperblemen, lochtkestailen en lochtfietserij. Wel divers, dat nait. Mor ja, diversiteit was ook ja n modewoord. Net as inkluzie, exkuzes, sloavernijverleden, gender en gruin. Nou, ik zeg die dit: dij drammers haren zok beter drok moaken kind om d’oldern- en jeugdzörg en de betoalboarhaid van eterij en energie. En din heb k t nog nait ains over woonderij, infloatsie, vluchtelingen en personeelstekörten om mor n poar perblemen te nuimen. Mien ol opoe zee vrouger aaltied: wait dat d’hoane ooit vanòf de kerktoren kraait, dat deur winstbejag en graaierij alles noar de bliksem gaait. Man, de prioriteiten liggen gewoon verkeerd.”

“Dien opoe haar n veuruutzainde blik,” zee ik.

“Dat haar ze,” zee buurman Jan. “Kiek, dat je ongewìnst gedrag aanpakken is n goud ding. Je mouten der streng op toukieken dat lu zok gain dingen touaigenen woar ze gain recht op hebben. Net zo goud as dat je manlu dij ongevroagd aandermans dekolleté of negligé oprekken of snikkelfoto’s versturen even genoadeloos bie de balen pakken. Zo ook de lu dij joe vanwege machtsvertoon verröt schelden.”

“Inderdoad,” zee ik. “En even lekker deurkniepen.”

“Krek,” gnivvelde buurman Jan. “Gelokkeg hebben wie in t Grunnegs nog wel akseptoabele benoamens. Wat dochtst van revelkoare, hapschere, kloetenstamper, siepeltriene, eelske medde, hapsnoede, doedel, poedie of loop-bie-d’huzen. Nou ik dit zo opbedenk: ik goa mor weer noar mien Griet. Tjeu! Oh wacht, hailendaal vergeten: nog veul zegen.”

Deure sluig dicht. “Ook veur die en dien Griet,” ruip ik nog. Ik dee de kopkes en schuddeltjes in de voatwasser. Ik mos intied even denken aan buurman Jans Grunneger benoamen. t Waren aalmoal bienoamen veur vraauwlu.

Touvaal?
25 november 2022 Geen reacties

Elitair Gronings

Tegenwoordig is het “in” om te generaliseren. Vaak wordt het gedaan om een eigen mening kracht bij te zetten om zo de zienswijze en het gedrag van anderen te bekritiseren. Generaliseren gebeurt vaak met de intentie om zich af te zetten tegen een zgn. bevoorrechte groep. Die wordt dan afgeschilderd als zijnde arrogant, geprivilegeerd en hooghartig. Hand in eigen boezem steken is er meestal niet bij.

Zo kwam ik het woord ‘elitair’ tegen in een journalistieke bijdrage over het GRN streektaalfestival in het Kielzog in Hoogezand. In het verslag werd kritiek geuit op de organisatie en de invulling van het festival.

Een aantal kritiekpunten die werden genoemd:

  • Het is een treffen van oudere mensen, het is een vergrijsde bedoening;
  • De meeste bezoekers staan ver af van wat er onder jongeren leeft, waardoor de jeugd niet wordt bereikt;
  • De tijd in de ‘Grunneger wereld’ staat stil omdat er geen aansluiting is met een breder, diverser, jeugdiger publiek;
  • Het is elitair om het festval in een theater te houden;
  • Taalpuristen bepalen wel even hoe je Grunnegs hoort te spreken.

De kritiek is deels terecht maar op een aantal punten ook generaliserend. Zo kun je vraagtekens zetten bij de suggestie dat een groot deel van het huidige publiek elitair zou zijn en voornamelijk bestaat uit taalpuristen. Dat ook het Gronings aan verandering onderhevig is valt niet te ontkennen. Maar dat wil niet zeggen dat ieder maar zijn eigen gang kan gaan. Daarbij moet er onderscheid worden gemaakt tussen de spreek- en de schrijftaal. Spreektaal kan verschillen. Schrijftaal is een ander verhaal. Respect en waardering hebben voor een taal impliceert dat er nagedacht is over eensluidende spellingsregels en grammatica.

Verantwoord bezig zijn met welke taal dan ook houdt dus in dat je de afspraken over spelling en grammatica hanteert. Dan heb je echt recht van spreken. M.b.t. het Gronings is lang niet iedereen zich hiervan bewust. En dat komt omdat onze streektaal al decennia lang op z’n gat ligt.

Kritiek daarop is terecht…….
16 oktober 2022 2 reacties

Buurman Jan – paddo’s

“Hest t ook mitkregen. Onze hoop veur de toukomst zit mit tonen in d’aaske. t Jonkgoud is depri en zugt de toukomst somber in. Doarom bruukt de jeugd aal meer verdovende middeln. Jonges en wichter waiten van veuren nait dat ze van achtern leven, omreden ze binnen aan de pillen en paddo’s. Ons noageslacht kin meer pilsoorten opnuimen as Nederlandse zangvogels.”

“Dat is nait best,” gooide ik der tussendeur. “Kovvie?”

“Och, dat is mor hou of je t bekieken,” zee buurman Jan onder t knikken. “Griet heur neefke Evertje het van t veujoar bie ons holtsnippers tussen de bozzerijen gooid. Ik zag van de weke dat ter overaal paddestoulen opkommen binnen. En gezain de seupele toustand van t jonkgoud denk ik dat mien paddo’s goud van pas kommen. Doar zit handel in zeg ik die. Kiek, as je de wereld veur n doedelzak aankieken liekt alles veul minder slim.”

“Der binnen inderdoad veul lu depressief,” zee ik. “Mor of dien paddestoulen helpen betwievel ik.”

“Nou, k was guster nog even bie Evertje en dij haar n schoaltje paddo’s op toavel stoan,” zee buurman Jan. “Dij stumper zat vanwege d’energiekrisis op n kroakstoule te kleumen mit op schoot n bordje mit doarop n kòlle gakbale. Hai zat te dubben over t perbleem of hai valen wol onder ain van de twij biologische geslachten ‘m’ en ‘v’ of dat hai vergendern wol noar n aandere letter. Dij wol dus ook aan de paddo’s. Mor kom, ik goa weer noar mien Griet. Wie willen dammeet onze paddo’s oogsten. Aankommen weke komt ter n bord in toene mit doarop:

Verroem t benul, vergeet de tied.

Neem paddo’s van Jan en Griet.”

“Paas mor op,” zee ik. “As je paddo’s eten gaait joen pokkel n aigen leven laaiden. t Wotter lopt joe din nait in de mond, mor lopt joe vanzulf in de boksem. En je goan dervan trippen. De waarken is bie elk verschillend. d’Ain wordt zo slap as n schuddeldouk, d’aander schit zok in de boksem en weer n aander spijt zok uut de noade.”

“Nou wees mor nait benaauwd,” zee buurman Jan. “Mien Griet en ik perbaaiern onze paddo’s vanoavend eerst zulf even uut. Tjeu.”

Vot was buurman Jan. Ik betwievelde of der ooit n bord in zien toene kommen zol. n Avvetìnsie in t Bokkeblad lag meer veur d’haand. n Raauwavvetìnsie:

Jan en Griet genoten as pensionado’s.

Ze bezweken lèstdoags aan heur paddo’s.
17 augustus 2022 2 reacties

Kopschraberijen – grunnegs

“Pratst ook Grunnegs mien wicht?” Op weg noar de deure keek zai achterom. “Wat zegt u meneer?” “Ofst ook Grunnegs pratst.” De sollisitante keek mie hulpeloos aan en om heur uut heur lieden te verlözzen zee ik: “Je spreekt zeker geen Gronings.” Nee,” zee ze verontschuldegend, “Mijn ouders wel, maar ze hebben het me nooit geleerd.”


Op t mement dat je dit lezen zit je meschain wel mit n kop kovvie veur joe, mit op joen schuddeltje n dikke hombe kouke mit derop n dikke loage botter. Of ie beheuren wellicht tot de lu dij zokzulf op alle mementen van de dag te kört doun, omreden joen liggoam en gaist mouten voldoun aan, deur rekloamemoakers veurgeschreven ideoalen.

Der wordt tegenwoordeg swoar inzet op pokkelgewicht en wangkwabben. Manlu dij heur aigen veurtplantensraive nait meer zain kinnen binnen potentiëel lopende doodskisten en kosten de soamenleven op termien handenvol geld. Veul vraauwlu stonden net zo in t leven.

Stonden der bie mie in toene vrouger n stók of wat bonestokken mit waalze bonen, tegenwoordeg flaneren bonestokken op social media: aalmoal strinten dij zo lek binnen as n teemze deur aal heur pokkelschroot. Ongezonde verschienens op twij bainen. Om aan ideoalbeelden te voldoun ontzeggen ze zich van alles en nog wat.

Ontzeggen betaikent dat je joezulf wat verbaiden, dat je joe ontholden van. En ehh…..: dat geldt ook veur t Grunnegs!
12 juni 2022 Geen reacties

BUURMAN JAN – seks, drugs en rock en roll….

“t Kost hier niks, dus dou mie mor n dikke hombe.” Buurman Jan zat aan keukentoavel en haar zien bestellen deurgeven.

“Oh”, zee ik, “doe wilst mie even op kosten joagen.”

“Och, dat vaalt tou. Ik wil die gain pode uuttrekken. Dat doun aal dij euliegiganten en aandere priesopdrievers wel, ja. En vergeet de rìnten ook nait. Man, ze willen joe tegenwoordeg ja veur alles en nog wat betoalen loaten. Onze regeren kin der aans ook wat van. Ik heb heurd dat de fiskus derover denkt om goie sex binnenkört te belasten. Doar bin je mor mooi kloar mit, zeg ik die. Ze hebben al n noam bedocht veur de belastenschieve: Boxspring 3. Doar valen ale hoogtepunten in.

De veurberaaidens worden al trovven. t Veurspel zol k mor zeggen. Der wordt drok experimenteerd mit robotjes en vibrators woarop en woarmit je op elk tiedstip van de dag joen lusten botvieren kinnen. Nou, doar kommen senzoren in dij registreren houvoak je joen Dollie of joen Pollewop, of hou je hom of heur ook nuimen goan, bruukt hebben. Doarbie wordt din n kampagne opzet om aal dij seksvertuten te promoten. Dij binnen noamelk aalmoal veurzain van slimme meters. Heur kampagneslogan wordt: ‘Met de sexy-slimme meter is het genot hoger en veel heter.’ Man, ik paas wel op dat ik zoksoort raive nait aanschaf. Gainaine huft te waiten hou voak en hou laank ik t spultje in de locht krieg. Je duurven dammeet ja niks meer. Ik wait nait welke kaande of t op gaait, mor mien ol opoe zee vrouger al: paas op dien seksepiel Jan. Op n dag mag n man gain man meer haiten, omreden HET dut mor want HET kin t waiten. Nou ik goa weer noar mien Griet. Kieken of der nog hoogtepunten binnen. Bedankt veur de kovvie en kouke, tjeu.”

Dou buurman Jan vot was docht ik dat t mor goud was dat gedachten van fantasten nog nait belast wuiren. En ik vruig mie òf of buurman Jan en zien Griet in aanmaarken kommen zollen veur belastenweeromgoave vanwege daiptepunten. Wellicht konden ze noa n aanslag wel bezwoar aantaiken. Mit welke omschrieven?

Nou gewoon: vrouger seks, drugs en rock en roll. Tegenwoordeg -ugss en geknikkebol…….
18 februari 2022 Geen reacties

Wind

t Waark blift in de wereld en wie goan der uut. Das woar, mor wil je nait aal te vroug boeten de boot valen zal je t waark nait links liggen loaten kinnen. Je mouten wat uut stro zetten, want van de wind kin je nait leven.

Tja, wind……

Der binnen lu dij aaltied as de wind aan t waark goan. Waark is noamelk wind op heur meulen. En as t heur din ook nog veur de wind gaait, din hebben ze hailendaal reden om as de wind te lopen. Mor bedenk wel: veur de wind binnen t nait aalmoal scheuvellopers.

Nou is d’aine wind d’aandere nait. n Gulle wind kin je beter mor nait tegen hebben, en as je de wind van veuren kriegen bin je veul wieder van huus. Ook Veendammer wind is nait te begeren. Och, ie kinnen ja aaltied nog n wind loaten, nee din. Loat in elk geval de wind nait deur d’hekken waaien. En wat ook nait deugt? n Krimpende wind, floitende vraauwlu en vechten tegen windmeulens.

Nou wait ik wel: dij nait woagt, dij nait wint, mor veur je der op verdocht binnen wait je nait meer uut welke windstreek de wind waait. Alhouwel: vandoage komt e veurnoamelk uut t westen……
9 januari 2022 Geen reacties

Buurman Jan: schietgemakkelk

“Dou mie mor gaauw n kop kovvie mit n dikke hombe Grunneger kouke mit n dikke loage roombotter derop en mit n beste loage widde poeiersuker derover. Je mouten de kadde ja op t spek binden zolaank t nog kin, nee din?”

“Zo”, zee ik, “doe zetst ter deur. En dat nog wel op mien kosten.”

“Nou kiek”, zee buurman Jan, “t duurt nait laank meer of aan alles zit dammeet lak noch smak. Volgens smoakeloze politisi bie veurkeur vetloos, zoltloos en sukerloos. Woar mout dat hìn? De wereld wordt stoadegaan n doolhof zunder uutgang. En din t gemekker over ekologische voutòfdrokken. k Las lestdoags n artikel over de milieulast van huusdaaier. Ze vergeleken dij mit t aantal gereden kilometers van n SUV. Doar hejje as daaiernvrund toch gain bosschop aan man. Lu binnen slim bliede mit heur kwispelnde Dolly of mit n waarm kaddepokkeltje. En ik mit mien wandelnde takken. Boetendes hebben huusdaaier pozitieve effekten. Omdat je veul mit joen daaier aan de loop binnen krieg je minder last van n verhoogde blouddrok. Ze zörgen ook veur n hogere weerstand bie kinder tegen allergieën. Mor ja, din komt ter zo’n milieukikker mit t verhoal over ekologische voutòfdrokken woar onze huusdaaier ook n rol in speulen. Dij vertelt ons hou slecht elke drol, elke scheet, alle brokken, vlais, hondemanden en bietrinkies wel nait binnen. Körtom: t is aal mit mekoar n dikke schietboudel.

En vergeet paus Pias nait. Dij verkondegt dat je in stee van daaier kinder op de wereld zetten mouten. Man, der is ja volk zat op de wereld. Der maggen wat mie betreft wel wat minder Noah’tjes en Juliaatjes de luiers volschieten. Nou eh, ik goa weer noar mien Griet. Dij mag din soms n schietvernien wezen, mor zai is wel schietgelokkeg mit mie. Tjeu.”

Dou buurman Jan vot was prakkezaaierde ik nog even over de milieulast van zien wandelnde takken. Ik schadde in dat dat gain noam hebben mog. Nee, minder lu en dus minder milieulast. Doarmit haar buurman Jan n goud punt.

Schietgemakkelk ainglieks…..

%d bloggers liken dit: