Posts tagged “groningen”
25 november 2022 Geen reacties

Elitair Gronings

Tegenwoordig is het “in” om te generaliseren. Vaak wordt het gedaan om een eigen mening kracht bij te zetten om zo de zienswijze en het gedrag van anderen te bekritiseren. Generaliseren gebeurt vaak met de intentie om zich af te zetten tegen een zgn. bevoorrechte groep. Die wordt dan afgeschilderd als zijnde arrogant, geprivilegeerd en hooghartig. Hand in eigen boezem steken is er meestal niet bij.

Zo kwam ik het woord ‘elitair’ tegen in een journalistieke bijdrage over het GRN streektaalfestival in het Kielzog in Hoogezand. In het verslag werd kritiek geuit op de organisatie en de invulling van het festival.

Een aantal kritiekpunten die werden genoemd:

  • Het is een treffen van oudere mensen, het is een vergrijsde bedoening;
  • De meeste bezoekers staan ver af van wat er onder jongeren leeft, waardoor de jeugd niet wordt bereikt;
  • De tijd in de ‘Grunneger wereld’ staat stil omdat er geen aansluiting is met een breder, diverser, jeugdiger publiek;
  • Het is elitair om het festval in een theater te houden;
  • Taalpuristen bepalen wel even hoe je Grunnegs hoort te spreken.

De kritiek is deels terecht maar op een aantal punten ook generaliserend. Zo kun je vraagtekens zetten bij de suggestie dat een groot deel van het huidige publiek elitair zou zijn en voornamelijk bestaat uit taalpuristen. Dat ook het Gronings aan verandering onderhevig is valt niet te ontkennen. Maar dat wil niet zeggen dat ieder maar zijn eigen gang kan gaan. Daarbij moet er onderscheid worden gemaakt tussen de spreek- en de schrijftaal. Spreektaal kan verschillen. Schrijftaal is een ander verhaal. Respect en waardering hebben voor een taal impliceert dat er nagedacht is over eensluidende spellingsregels en grammatica.

Verantwoord bezig zijn met welke taal dan ook houdt dus in dat je de afspraken over spelling en grammatica hanteert. Dan heb je echt recht van spreken. M.b.t. het Gronings is lang niet iedereen zich hiervan bewust. En dat komt omdat onze streektaal al decennia lang op z’n gat ligt.

Kritiek daarop is terecht…….
22 mei 2022 Geen reacties

Buurman Jan – klepel

“Hest hom al zain? t Waarvensfilmke van n plietsieploug aargens in den lande mit as tuddel ‘Kom bij de politie’?”

Ik mos bekìnnen dat ik t filmke nait tegenkommen was en schonk buurman Jan n kop kovvie in. “Ook n plak kouke derbie?” vruig ik.

“Nee, doar gaait t filmke nait over. Je zain n Turkse bruloftsoptocht, waarbie kinder mit swaaiende vlagen aal bölkend uut d’auto’s hangen. n Motormoes lacht en steekt zien doemke omhoog. Promootsie veur de plietsie ja. Mor t is in wezen n promootsiefilm veur toeterturken. As ik veur zo’n motormoes toeter, bin k vot d’helfte van mien AOW kwied. Ik zeg die dit: aan de plietsietop zit bliekboar ook mentoal gemankeerd volk. Ook doar binnen de diverziteitsdrammers kompleet van de leg. Overtolereerd nuim ik dat. Doar valen ook dij opzichteg gekleurde gay-oversteekploatsen onder. Dat doar din wel weer gewone kolonialistische verkeersborden bie stoan is vast n stiekel in d’ogen van t Black-Lives-Matter-volk. Man, man, n gekkenboudel is t. In wat veur wereld leven wie ainglieks.

En wat dochtst van dij MOB’ers. Dij zulfbenuimde milieudeugers. Dij schaiten ons mor aal te geern ‘te hulp’. Dij spannen overaal prosedures aan tegen melkveebedrieven. Ze aggewaaiern bloudfanatiek tegen d’uutsteut van stikstof, t uutrieden van mizze en tegen groazende koien in t gruinlaand. Waren der eerst overtuugde koulopers, nou wemelt t van de kouslopers. Kiek, ik huif nait elke week n drijponds reloade achter de knopen hebben, mor dat je mit gezond verstand joen aigen keuzes bepoalen kinnen is n goud ding. Ik hol nait van chronisch drammende kakheuvels en wiessnoeten.

Kom, ik goa noar mien Griet. Mor ik goa eerst even bie dij nije slagter in de Staintilstroade in Stad aan veur n extroa haarde dreuge worst. Doar is mien Griet extroa laank op aan t kaauwen. En dat komt mie goud van pas. In dij tied kin ze noamelk nait tegen mie havveln en hikhakken. Boetendes, dij binnen inzegend deur de pastoor van de kathedroal doar. Ik las dat je der ook twij klókjes bie kregen. Nou, proost en tjeu.”

Ik kreeg gain kans meer om recht te zetten dat t twij klòkken betrof. Dij haar dij slagter ooit ains aan de kathedroal schonken. Tja, dudelk n kwestie van de bekìnde klepel. Dat woord komt van “klepeln”, woar “klappen” en “kleppen” weer van òflaaid binnen.

Ach, loat t kleppen mor aan buurman Jans Griet over…
15 januari 2022 Geen reacties

Buurman Jan: bie Eppie….

“33.313! Most die veurstellen. Smörgens om 1 sekonde over negen kregen wie nummer 33.313 en t zol ongeveer 230 menuten duren veur wie aan de beurt waren.”

Buurman Jan haar mor zuneg tied om zien kop kovvie leeg te drinken. Hai mos dudelk zien aai kwiet over de gang van zoaken omtrent dij opknapsubsidie.

“Mor t wer n veul langere zit. Teller luip dele as dikke stront in n trechter. Mien Griet kneep hom op n duur as n daif. Zai was bange dat onze kompjoeter in de dodderstand goan zol en dat wie din de snuit òfvegen konnen. Man, wie hebben der gain eten bie had. Wie duurfden gain elektrieke vertuten aan te zetten. Stel die veur dat de stoppen knappen zollen. En zo hebben wie dik 15 uur noar ons beeldschaarmke glopen. Ik haar veur de zekerhaid n medioaspeulertje opstart. Din bleef mien kompjoeter ja aan de loop, nee din? Doarin heb k din mor ain laidje in d’herhoalmodes zet zodat de kans dat mien spultje vastlopen zol zo klaain meugelk was.”

“Dat was loos bekeken”, zee ik. “As t speulertje stil vuil din was de görde goar.”

“Krek”, ging buurman Jan wieder. “Mor goud, wie hebben zo d’haile dag luusterd noar ‘Don’t Worry, Be Happy’ van Bobby McFerrin. Wie mozzen de moud der ja inholden, nee din? En wie konnen t ja zittend verdainen. Dus kozen wie n vrolek deuntje. In t begun zongen wie baaident gezelleg mit. Ik uut volle borst, mien Griet uut twije. Wie haren der ja alle vertraauwen in dat wie man in bonus worden zollen. Mor op t lest zat t ons hier en zat t ons doar. Wie waren op n duur zo stief as n bukken.

“Doar kin k mie wel wat bie veurstellen,” zee ik. “En hou is t òflopen?”

“Nou, wie begonnen hom te kniepen dou wie tegen middernacht nog nait inloggen konnen. En inderdoad: wie kregen nul op t rekest. Wie waren de lul. Of beter: ik de lul en mien Griet de lullin. Wie mouten ons ja schikken in dat gendergedram. Mor goud: dou t dudelk was dat wie floiten konnen noar de sìnten zong mien Griet nait meer ‘Don’t Worry, Be Happy’ mor ‘Subsidie Bie Eppie’. Wie haren noamelk op Facebouk lezen dat swoagertje Eppie de buit wel binnen haar. Körtom, dij opknapsubsidie wer veur ons n òfknapper. Kom, ik goa mien Griet wat opbeuren. Tjeu!”

Buurman Jan ging op huus aan. Hai was zichtboar nait happy. Sneu ainglieks. Zit je as n swangere daipzee oktopus te gloepen veur joen kompjoeter krieg je n sneue neuze.

Mor ja: Eppie was in elks geval happy……

%d bloggers liken dit: