
Boerendemo

“Schenk mie nog mor aine in. Op ain bain kin k ja nait lopen.”
Buurman Jan haar d’eerste kop kovvie nog mor zuneg op. “Zo, wat zetst ter deur, ja,” zee ik. “Bist uutdreugd?”
“Nou nee, mor ik heb van de weke lezen dat n nij onderzuik aantoond het dat kovvie goud is veur t haart,” zee buurman Jan. “Nou, dat komt in dizze minne tied goud van pas. Man, der gaait ja gain dag veurbie of dij is der slimmer aan tou as de veurege. Dus n bak leut kin gain kwoad. Boetendes monter je doar van. op. En je mouten t ter van nemen zolaank t nog kin. t Zol mie niks verboazen as kovvie ook stinkend duur wordt. Mien ol opoe zee vrouger: beter te duur as nait te kriegen. Mor je mouten kèrke wel midden in t dörp loaten. As d’infloatsie nog slimmer wordt röt Nederland stoadegaan onder onze vouten vot. Doar is t stikstofperbleem niks bie.”
“t Is inderdoad nait bèst,” zee ik. “Kiek, hier is dien twijde kop kovvie.”
“Daanje,” zee buurman Jan. “Waist traauwens wel dat stikstof ainglieks nait verkeerd is. Ik las dat ter n tekört aan is. Veur t moaken van gist bruken ze noamelk stikstof. En zunder stikstof gain gist. Mor vanwege d’hoge gaspriezen wordt dat sikkom nait meer produseerd. Der binnen braauwerijen dij nou al in de perblemen kommen. En wat dochtst van bakkerijen. Van locht kin je gain brood bakken.”
“Nee, dat is n woarhaid as n kou,” zee ik.
“Krek,” zee buurman Jan. “Nog even en lu goan weer aan de loop mit n pot vol Herman. Noa anderhaalve weke wat omfoeveln kin je der brood van bakken. Je verdailen t noa 9 doage in 3 porsies. Aine om te kokkerellen, aine om vot te geven en aine om weer opnij te begunnen. Din komt Jan Splinter nuver deur de winter. Kom ik goa noar mien Griet. Dij is handeg mit alles wat mit potjederijen van doun het. As wie Herman goud aanpakken zit ter volgens mie wel handel in. Tjeu!”
Tja, loat Griet en Jan mor schoeven, docht ik. Traauwens: in ons laand is deur d’handel en wandel van de boeren volgens deskundegen veul teveul stikstof. Ze worden doar deur sommegen al veur verketterd. De braandstoapels worden al optrokken. Mor onverwacht keert t tij: onze boeren worden onze reddende stikstofengeln. Dij installeren aalmoal n gistdepot om heur mizze om te zetten in gist.
Ik heb al n slogan veur op d’omgekeerde vlagen:
‘Herman, voor elke pul en pan!’
Meschain kinnen ie ook t kinderlaidje “10 Klaaine Negertjes”. t Is n òftelriemke woarbie t gezelschop negertjes bie elk couplet klaainer wordt. Oorspronkelk speulden in de 19e aiw indioanen d’hoofdrol in dit laidje. Agatha Christie brocht in 1939 n bouk uut over dizze 10 lutje swartjes. Dat was dou gain perbleem.
“Doe begefst die nou wel op gevoarlek dun ies, Doddema”, heur k de “deugers” onder joe zeggen (of denken). Tja, dat is din joen perbleem. Der binnen miljounen kinder dij mit behulp van dit verske tellen leerd hebben zunder dat ze der wat van overholden hebben.
Dij 10 klaaine negertjes vernuverden zok mit alerhaande fiebeldekwinten. As ze weer wat uutvreten haren was der elk moal aine minder. Totdat ter mor aine overbleef. Dij kwam aan de vraauw en brocht t aantal weer op niveau en zo was t krinkje rond.
Dit òfvalgebeuren dee mie dìnken aan de boeren en de stikstofdiskuzzie. Ook doar valen elk moal weer gounent òf. Nait ain veur ain mor bie sloten touglieks. Gruin- en baauwlaand mouten opovverd worden, omreden der ligt netuur noast en dij het slim te lieden van d’aktiviteiten van aangrìnzende boerenbedrieven. Teminste dat is de mainen van milieufanoaten. Dat zit in HEUR netuur.
Mor as t laand ainmoal broak ligt kommen der wonens op. De steden zitten al op t vinketaauw. Zo gaauw n boer d’hakken licht het zitten projektontwikkeloars en bestuurders te dikkedakken om mit t klinken van gloazen dure champagne heur plannen te akkorderen. Dat zit in HEUR netuur.
En de netuur zulf?
Dij gaait t net as de boeren. Elk moal vaalt ter laand ten prooi aan de greteghaid van grootgraaierge projektontwikkeloars. Mit as gevolg dat ter deur dizze baauwerij aal minder netuur overblift. De nije aangrìnzende woonwieken doun de rest: netuur en volk is nog nooit n twijainhaid west.
In t laidje zörgde t leste klaaine negertje weer veur noageslacht. Dat komt overain mit de plannen van onze bestuurders: aal meer volk, aal meer wonens, aal meer infrastuktuur, aal meer belasten van milieu en netuur. Körtom: t krinkje is rond.
Volgens mie haar t leste negertje in t laidje beter nait veur noageslacht zörgen kind. t Grootste perbleem is ja nou net d’aanwas van mìnsen. Tja, minder boeren mor aal meer eters. Ach, doar hebben aal dij milieudeugers n oplözzen veur vanzulf.
Traauwens: k vroag mie òf wel tiedens dit proses nog meer òfvalen……
Meschain is dat n schier onderwaarp veur n nij òftellaidje……