Je magg’n noit mit joen vinger wiez’n en zegg’n dat dit goin gout Grunnigs is.
Ik las zokswat in n artikel in t Dagblad. Mien aandacht wer trokken deur de kop dij der boven ston, mit as strekken dat t Grunnegs nait in ain woordenbouk pazen zol. Nou liekt mie dit n woarhaid as n kou en touglieks ook n dooddouner, omreden der is ja gain toal in de wereld dij in ain woordenbouk paast. Mor dou k wieder las, begreep ik dat t aans zat, noamelk: dat t uutìndelke rezeltoat op t wereldwiede web kommen zol mit as tuddel Woordwaark, woarop noast n woordenbouk ook infermoatsie komt over uutsproak en grammoatikoa van alle varianten.
t Was t Centrum Groninger Taal & Cultuur (woarin t Huis van de Groninger Cultuur en t Bureau Groninger Taal & Cultuur soamengoan binnen) dat n joar leden aankondegde mit n nij woordenbouk te kommen. Mor omdat volgens de woordwaarkpeerden n woordenbouk n toal vastlegt en n spreker te min vrijhaid let, besloten ze om t projekt Woordwaark” uut stro te zetten. Ain van heur doulgroepen is de kategorie “de nije sprekers”: lu mit Grunneger worrels die gain Grunnegs spreken, mor t wel “leren willen……”
Woordwaark wordt dus n soort van twijde Meertens Instituut. Dij is al meer as 80 joar dounde mit t dokumenteren van de Nederlandse toal en kultuur, woaronder honderden uren geluudsmaterioal in heur Nederlandse Dialectenbank. Hier tref je n sprekende koarde aan van authentieke gesprekken tussen dialektsprekers uut alle dailen van Nederland (woaronder roem 130 gesprekken in t Grunnegs). Ik wait nait houveul uren joe doar al van beluusterd hebben…….
Der was n tied dat t Grunnegs n vogelvrije stoatus haar. Lu haren nait de beschikken over richtengevende spellensregels, mit as gevolg dat elk schreef zo as t hom of heur uut kwam. Mit de komst van t Grunneger Zakwoordenboek in 1984 leek t ter op dat hier n ommekeer in kommen zol. Mor noa wat herdrukken en n digitoale verzie kinnen we mit d’ontwikkeln van t projekt “Woordwaark” konkluderen dat we, wat de spellen van t Grunnegs betreft, ainglieks weerom goan in de tied.
In dit prestigieuze nije projekt van t Centrum Groninger Taal & Cultuur kriegen alle varianten heur aigen prominente stee. t Is in wezen olle wien in nije zakken, t blift zo as t was. Der worden gain fundementele keuzes moakt om t Grunnegs as toal te zain. Keuzes woar de doulgroep “nije sprekers” boat bie hebben zol. Nou is dat vanzulf meroakel nijs veur t aal meer wegkwienende koppeltje streektoalschrievers, voak op leeftied. Dij leven voak in heur aigen wereld en hangen nogal aan òlle gewoonten en gebruken.
Mor de jeugd, onze toukomst, is as doulgroep in t vergeetboukje terechte kommen.
t Grunnegs (mit talloze fouten) wordt op dit mement veuraal inzet as mitdroager van meziek. Wat je heuren lees je ja voak toch nait. Mor verantwoord Grunnegs is meer. k Herinner mie nog wat mien ol opoe vrouger aaltied zee: “Aan d’aine kaande n koele, aan d’aandere kaande n gat, t waark gaait hìn en weer, mor din heb je t ook wel had.”
Is t nou t ontbreken van t besef of van de wil. Of is t n kwestie van gebrek aan driesteghaid of gewoon onvermogen om stappen te zetten richten n vörm van Aalgemain Grunnegs. Ain ding is zeker, zolaank je schrieven maggen dat “dizze train eem veur twaalm gait”, is t al gaauw even over twaalven…………
