Tegenwoordig is het “in” om te generaliseren. Vaak wordt het gedaan om een eigen mening kracht bij te zetten om zo de zienswijze en het gedrag van anderen te bekritiseren. Generaliseren gebeurt vaak met de intentie om zich af te zetten tegen een zgn. bevoorrechte groep. Die wordt dan afgeschilderd als zijnde arrogant, geprivilegeerd en hooghartig. Hand in eigen boezem steken is er meestal niet bij.

Zo kwam ik het woord ‘elitair’ tegen in een journalistieke bijdrage over het GRN streektaalfestival in het Kielzog in Hoogezand. In het verslag werd kritiek geuit op de organisatie en de invulling van het festival.

Een aantal kritiekpunten die werden genoemd:

• Het is een treffen van oudere mensen, het is een vergrijsde bedoening;
• De meeste bezoekers staan ver af van wat er onder jongeren leeft, waardoor de jeugd niet wordt bereikt;
• De tijd in de ‘Grunneger wereld’ staat stil omdat er geen aansluiting is met een breder, diverser, jeugdiger publiek;
• Het is elitair om het festval in een theater te houden;
• Taalpuristen bepalen wel even hoe je Grunnegs hoort te spreken.

De kritiek is deels terecht maar op een aantal punten ook generaliserend. Zo kun je vraagtekens zetten bij de suggestie dat een groot deel van het huidige publiek elitair zou zijn en voornamelijk bestaat uit taalpuristen. Dat ook het Gronings aan verandering onderhevig is valt niet te ontkennen. Maar dat wil niet zeggen dat ieder maar zijn eigen gang kan gaan. Daarbij moet er onderscheid worden gemaakt tussen de spreek- en de schrijftaal. Spreektaal kan verschillen. Schrijftaal is een ander verhaal. Respect en waardering hebben voor een taal impliceert dat er nagedacht is over eensluidende spellingsregels en grammatica.

Verantwoord bezig zijn met welke taal dan ook houdt dus in dat je de afspraken over spelling en grammatica hanteert. Dan heb je echt recht van spreken. M.b.t. het Gronings is lang niet iedereen zich hiervan bewust. En dat komt omdat onze streektaal al decennia lang op z’n gat ligt.

Kritiek daarop is terecht…….